Zwijgen is zilver, spreken is goud

Onlangs was ik dagvoorzitter van het ASSA ABLOY seminar ‘Veilig Vluchten’. Hier stonden drie vragen centraal. Hoe maken we gebouwen veiliger? Wat kunnen we leren van eerdere branden? En welke rol speelt de menselijke factor bij een brand?

Wat mij vooral is bijgebleven, is dit: ook al weet je van tevoren nog zoveel over de ontwikkeling van een brand, de uitkomst blijft onvoorspelbaar. Iedere brand is namelijk uniek. Dat komt niet in de laatste plaats omdat er mensen in het spel zijn. En hoe iemand zich gedraagt en welke keuzes worden gemaakt, is van grote invloed op het resultaat. Zelfs met de kennis en regels van vandaag bereiken we hierdoor nooit precies wat we willen:  een snel sein brand meester.

Bij het bouwen van woningen en kantoren gaat het eigenlijk net zo. We brengen alles zo goed en zo kwaad als het gaat in kaart. We maken werktekeningen en volgen afgesproken regels en normen. Maar dan gaan we bouwen! En zodra de eerste man op de werkvloer niet begrijpt (of simpelweg niet kán uitvoeren) wat er op de tekening staat, slaat de vlam in de pan. Met als resultaat een gebouw dat alleen vanaf een afstand nog herinnert aan wat vooraf op papier stond.

Faalkosten

In de bouw gebruiken we hiervoor het mooie woord faalkosten. Inmiddels slaan we al zo’n 11% van de jaaromzet stuk aan dit soort vermijdbare kosten. Genoeg aanleiding om bij BouwKennis uitgebreid te onderzoeken waar faalkosten worden veroorzaakt en hoe je deze oplost. De eerste uitkomst: marktpartijen wijzen zonder uitzondering allemaal naar elkaar als veroorzakers van faalkosten.

Waar iedereen het wél over eens is? Dat de werkelijke kosten in de uitvoeringsfase ontstaan. En dat de rekening dus betaald wordt door de uitvoerende partijen en – uiteindelijk ook – de opdrachtgever. Spannender wordt het als we kijken naar de beste oplossing om faalkosten te voorkomen. Wat blijkt? Iedereen vindt dat hiervoor ‘meer communicatie nodig is tussen betrokken partijen’. Zwijgen is zilver, en praten goud.

Communiceren is langs elkaar heen praten

Deze wetenschap liet me terugdenken aan de man van wie ik mijn allereerste communicatieles kreeg. Staand voor zijn gehoor van studenten leerde hij me de volgende definitie: communiceren is zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten! De boodschap? Dat je er altijd rekening mee moet houden dat wat jij wilt overbrengen, nooit precies zo overkomt als jij het bedoelt. Niet echt bemoedigend als communicatie ons belangrijkste wapen is om faalkosten aan te pakken. En zeker niet als marktpartijen de hand niet in eigen boezem willen steken bij de vraag waar faalkosten vandaan komen.

Kiezen voor succes

Dat de sector er al jaren niet in slaagt de faalkosten in de bouw te reduceren, verbaast mij daarom niet. Zeker als uit onderzoek ook blijkt dat BIM voor slechts 10% van de markt een mogelijke oplossing voor faalkosten is. Door de forse economische tegenwind is de situatie bij veel bouwbedrijven al lang niet meer te vergelijken met iemand die een brandlucht ruikt in de keuken. De vlammen slaan door het dak naar buiten.

De grote vraag is: zorgen wij nu eindelijk dat iedereen kosten wat kost veilig buitenkomt, door samen de nooduitgang te zoeken? Gaan we goed communiceren en hiervoor gebruikmaken van alle benodigde hulpmiddelen? Of hopen we dat we er met de jaarlijkse brandoefening zonder kleerscheuren vanaf komen?